Dil Seçiniz
İletişim Bilgileri

Selâhaddîn-i Eyyûbî’yi Anlatan Klasik Eserler Mehâsinü'l Yûsufiyye -8

  • Anasayfa
  • Selâhaddîn-i Eyyûbî’yi Anlatan Klasik Eserler Mehâsinü'l Yûsufiyye -8
Selâhaddîn-i Eyyûbî’yi Anlatan Klasik Eserler     Mehâsinü'l Yûsufiyye -8

Selâhaddîn-i Eyyûbî’yi Anlatan Klasik Eserler Mehâsinü'l Yûsufiyye -8

Eserin Adı: en-Nevâdirü's-sultâniyye ve'l-mehâsinü'l Yûsufiyye

Müellifi: İbn Şeddâd, Ebü’l-Mehâsin (Ebü’l-İzz) Bahâüddîn Yûsuf el-Mevsılî el-Halebî

Tahkik: Cemâleddin eş-Şeyyâl

Baskı Yeri : Kahire

Yayınevi: Mektebetü’l Hanci

Baskı Yılı: 1994

Çeviri: Sidret Güler

Sayfa Aralığı: 97-100

Remle Yenilgisi

Nûreddin Zengî döneminde esir düşen haçlı lideri Bernis Ernat[1], Halep karşılığında serbest bırakılmıştı. Müslümanlar o gün yenilgiye uğradılar. Sultan o gün yaşadıkları yenilgiyi şöyle anlatıyor: Müslümanlar girmiş oldukları savaşlardan dolayı yorgundu. Düşman yaklaştığı zaman bazı komutanlar sağ kanatın sol kanata, sol kanatın ise merkeze geçmesini, böylelikle düşmanla karşı karşıya geldiklerinde sırtlarını oradaki tepeye yaslamayı uygun buldular. Onlar bununla meşgul oldukları sırada Haçlılar hücum etti. Allah'u Teâlâ onlar için yenilgiyi takdir etti ve Müslümanlar büyük bir yenilgiye uğradılar. Sığınabilecekleri yakın bir kale olmadığından Mısır'a yöneldiler. Yolda kaldılar, bölündüler ve aralarında Fakih Îsâ'nın da bulunduğu bir grup, düşmana esir düştü. Bu olay büyük bir kayıptı ancak Allah'u Teâlâ bunu meşhur Hıttin zaferiyle giderdi. Hamd Allah'a mahsustur.

Melikü’s-Sâlih'e gelince, yönetimi zayıflamıştı. Veziri Gümüştegin'i esir alarak ondan Harim bölgesini teslim etmesini istemiş, kabul etmeyince de onu öldürmüştü. Bunu duyan Haçlılar, Harim'i ele geçirmek için harekete geçtiler. Bu olay 573 yılının Cemâziyelâhir ayında (1177 Kasım-Aralık) vuku buldu.  Haçlı ordusunu Melikü’s-Sâlih'in ordusu karşıladı. Kalenin sahipleri Haçlılardan gelen tehlikenin farkına varınca, kaleyi Melikü’s-Sâlih'e teslim ettiler. Bu olay aynı yılın Ramazan ayının son on gününde (1178 Şubat-Mart) vuku buldu. Kalenin Melikü’s-Sâlih'e teslim edildiğini öğrenen Haçlılar, Ramazan ayının 29'unda (21 Mart 1178) kendi topraklarına geri döndüler. Haçlılar geri çekilince Melikü’s-Sâlih Halep'e geri döndü.

Melikü’s-Sâlih'in yönetiminde anlaşmazlıklar bitmiyordu. Onlardan bazıları Sultan Selâhaddîn'i destekliyordu. 576 yılının Muharrem ayının 10’unda  (6 Haziran 1180) Tel Halid'te Kılıç Garaseddin'in isyan haberi Melikü’s-Sâlih’e ulaşınca isyanı bastırması için ordusunu gönderdi.

Amcasının oğlu olan Musul Atabegi Seyfeddin Gazi'nin vefat haberi kendisine ulaşınca  kardeşi İzzeddin Mesud'u Musul'a atabeg olarak atadı.  Seyfeddin Gazi, 576 yılının Sefer ayının üçünde (29 Haziran 1180) vefat etti. Seyfeddin Gazi'nin vefatı Şemsüddevle'nin vefatından önceydi.

Sultan'ın Şam'a Dönüşü

Remle yenilgisinin ardından Mısır'a dönen Sultan, askerlerin toparlanması için bir süre orada ikamet etti. Şam'daki durumların iyi olmadığını öğrenince gaza arzusuyla Şam'a dönmeye karar verdi. Kılıcarslan'ın elçisi Sultan'a gelerek onunla anlaşmaya varmak istediklerini bildirerek Ermenilere karşı Sultan'dan yardım istedi. Sultan, İbn-i Layun'a karşı Kılıcarslan'a yardım etmek için İbn-i Layun'un hükmettiği beldelere yöneldi. Karahisar'da konaklayarak daha önce yaptıkları sulhta şart koşmuş olduğu gibi Halep ordusunu da komutası altına aldı. Behnesâ ve Mansur kalesinin ortasında yer alan Mavi Nehir'in yanında toplanarak oradan Siyah Nehir'e geçtiler. İbn-i Layun'dan kalesini alarak tahrip ettiler. İbn-i Layun'un Sultan'a çok sayıda esiri vermesi ve sulh talep etmesi üzerine Sultan anlaşmayı kabul ederek geri döndü.

Sonra Kılıcarslan, Doğu emirliklerine sulh anlaşması için haber gönderdi. 576 yılının Cemâziyelevvel ayının 10'ununda (2 Ekim 1180) barış yapıldı. Barış anlaşması Fırat'ın bir kolu olan Sencer Nehri kıyısında yapıldı. Bu sulh, Kılıçarslan'ı, Musulluları ve Diyarbakırlıları kapsıyordu. Barış anlaşmasından sonra Sultan Şam'a döndü.

el-Melikü’s-Sâlih'in Vefatı

Melikü’s-Sâlih, 577 yılının Cemâziyelâhir ayında (Ekim-Kasım 1181) kolit hastalığına yakalandı. Hastalığı, 577 yılının Recep ayının dokuzunda (18 Kasım 1181) baş gösterdi. Recep ayının 23'ünde (2 Aralık 1181) hastalığı ağırlaştığı için kale kapısını kapattırdı. Emirleri tek tek davet ederek Musul emiri İzzeddin Mesud için onlardan söz aldı. Sefer ayının 25'inde (4 Aralık 1181) vefat etti. Melikü’s-Sâlih'in vefatı insanları çok etkiledi.

İzzüddîn'in Musul'a Ulaşması

Melikü’s-Sâlih'in vefatının hemen ardından durumu İzzüddîn Mes’ûd b. Kutbüddin'e haber verdiler. Melikü’s-Sâlih'in vasiyeti ve onun adına emirlerden söz aldığı haberini ona ulaştırdılar. İzzüddîn Sultan Selâhaddîn'den korktuğu için hızlı bir şekilde Halep'e doğru yola koyuldu. Halep'e ulaşan ilk emir Muzafferüddin b. Zeynüddin ve Suruç emîri oldu. Şaban ayının üçünde (12 Aralık 1181) İzzüddîn adına söz veren bütün emirler Halep'e ulaştı.

Şaban ayının 20'sinde (1 Ocak 1182) Halep'e ulaşan İzzüddîn, kaleye çıkarak hazineyi ele geçirdi. Aynı yılın Şevval ayının beşinde (11 Şubat 1182) Melikü’s-Sâlih'in annesiyle evlendi.

İzzüddîn'in Kardeşi İmâdüddin ile Toprak Mübadelesi

İzzüddîn aynı yılın Şevval ayının 16'sına (22 Şubat) kadar Halep'te ikamet etti. Sultan Selâhaddîn sebebiyle Halep ve Şam'ı beraber koruyamayacağını anladı. Emirler, onu kendileri seçmiş olduklarını düşündüklerinden onu sıkıştırıyorlardı. Sabırsız bir adam olan Suriye'deki yardımcısı Mücâhidüddin Kaymaz, Suriye emirleriyle baş edemiyordu. İzzüddîn, Şevval ayının 16'sında Halep'ten ayrılarak Rakka'ya doğru yola koyuldu. Yerine oğlu ve Muzafferüddin b. Zeynüddin'i Halep'te bıraktı.

Anlaştıkları üzere kardeşi İmâdüddin ile bir araya geldiler. Şevval ayının 21'inde Halep'i Sincar'a karşılık vermek üzerine kardeşi İmâdüddin ile anlaşıp yeminleştiler. İmâdüddin adına bazı adamları teslim almak üzere Halep'e, İzzüddîn adına da bazı adamları teslim almak üzere Sincar'a hareket ettiler.

578 yılının Muharrem ayının 15'inde (21 Mayıs 1182) İmâdüddin Halep kalesine çıktı.

 

 

 

 

[1] Müslüman tarihçiler Bernis’ten Raymond olarak söz etmişlerdir. (Ç.n.)